SDE czyli system dozoru elektronicznego w rozumieniu naszego prawa, to kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. Przy jego pomocy istnieje możliwość, aby kara pozbawienia wolności wykonywana była nie w zakładzie karnym, lecz w stałym miejscu zamieszkania. Rozwiązanie to niesie ze sobą wiele korzyści dla skazanego, chociażby takich jak stały kontakt z rodziną czy możliwość wykonywania pracy zarobkowej. Nie każdy skazany może jednak wykorzystać system dozoru elektronicznego jako sposób wykonywania kary. Jakim wymogom podlega zatem osoba ubiegając się o to aby w jej przypadku system dozoru elektronicznego został zastosowany ?
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż warunkiem odbycia kary, uwzględniającej system dozoru elektronicznego jest to, aby kara pozbawienia wolności nie była orzeczona w wymiarze wyższym niż rok. Kara w wymiarze przekraczającym jeden rok nie będzie mogła bowiem zostać zmieniona na dozór elektroniczny. Ponadto, ważne jest aby wobec osoby skazanej nie zachodziły warunki przewidziane w treści art. 64 § 2 k.k., czyli tzw. recydywa specjalna wielokrotna. Warunki te dotyczą zarówno bezwzględnej kary pozbawienia wolności jak i kary warunkowo zawieszonej, której wykonanie zarządzono. Mając na względzie system dozoru elektronicznego, w przypadku uzyskania wyroku łącznego ważne jest także, aby łączna kara nie przekraczała jednego roku pozbawienia wolności.
Kolejny warunek pozwalający zastosować system dozoru elektronicznego, to stwierdzenie przez sąd, iż system ten jest wystarczający do osiągnięcia celów orzeczonej kary. W tym zakresie niewątpliwie znaczenie będą miały także cechy sprawcy, tj. jego postawa oraz warunki osobiste.
Kolejna i zarazem jedna z najistotniejszych przesłanek pozwalająca zastosować system dozoru elektronicznego, to posiadanie przez skazanego określonego miejsca stałego pobytu. Jako miejsce stałego pobytu w tym przypadku przyjąć powinniśmy lokal mieszkalny, w którym będzie przebywała osoba wobec której zastosowany zostanie system dozoru elektronicznego. Ponadto, w przypadku wniosku o system dozoru elektronicznego konieczne jest załączenie zgody wszystkich osób pełnoletnich zamieszkujących wspólnie ze skazanym. Zgoda owa obejmować musi również umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzenie czynności kontrolnych.
Przy udzielaniu zezwolenia na odbycie kary poprzez system dozoru elektronicznego elementem branym także pod uwagę są warunki techniczne. Istnienie lub brak odpowiednich warunków technicznych określany jest przez pracowników podmiotu dozorującego. Do takich warunków zaliczyć możemy m.in. dostęp do energii elektrycznej czy odpowiedni poziom sygnału komórkowego.
Warto także wiedzieć, iż system dozoru elektronicznego zastosowany może zostać wobec osoby, która została już osadzona w zakładzie karnym. Natomiast wobec skazanego, który przebywa na wolności możliwe jest jego zastosowanie, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji oraz inne szczególne okoliczności nie przemawiają za koniecznością osadzenia danej osoby w zakładzie karnym.
Pamiętać należy, iż system dozoru elektronicznego udzielany jest na wniosek, który złożony może zostać przez skazanego, jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. Ponadto wniosek taki powinien zawierać uzasadnienie, w treści którego wskazane zostaną ww. okoliczności. Wniosek skierowany powinien zostać do sądu penitencjarnego właściwego ze względu na miejsce przebywania skazanego, a postanowienie dotyczące wykonania kary poprzez system dozoru elektronicznego powinno zostać wydane przez ten sąd w okresie 30 dni od dnia wpływu wniosku.
Pamiętać należy, iż udzielenie zezwolenia ma charakter fakultatywny, w związku z czym spełnienie wszelkich przesłanek określonych w przepisach nie wiąże sądu, od którego oceny zależy czy system dozoru elektronicznego zostanie zastosowany.
